153 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi̇’yle Kurulan “Kentsel Dönüşüm Başkanlığı” Hakkında Değerlendirme
16 Ekim 2023
İlgili Resmi Gazete sayısına şuradan erişilebilir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğü kaldırılıp yerine olağanüstü yetkilerle donatılmış Kentsel Dönüşüm Başkanlığı kurulmuştur (1 nolu CK, 99/1/f — 106/1/tümü & 4 nolu CK, 4/792). Yerel yönetimlerin halihazırda zaten epeyce tırpanlanmış kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan etme ve koruma alanlarının yenilenmesine karar verme yetkilerinin, Başkanlığa tanınan bu işlemler için “gerekli hazırlık işlemini yürütmek“ istisnasıyla merkeze devredilmesi arayışı göze çarpmaktadır. Yerel yönetimlerin beledi faaliyetlerine ilişkin ”usül ve esasları belirleme yetkisi”nin, Bakanlığa bağlı bir başka birim olan Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü‘nün ukdesine verilmesi de, bağlam itibariyle bir yetki devri arayışı kuşkusunu güçlendirmektedir (1 nolu CK, 100/1/e). Yine bakanlığa bağlı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün, ”her türlü altyapı, katlı ve köprülü kavşak gibi yapıların projelerini yapmak veya yaptırmak“la yetkilendirilmesi de (1 nolu CK, 105/1/e) tarif edilen bu trendi desteklemektedir.
Cumhurbaşkanı kararı ile şirket kurabileceği veya kurulmuş şirketlere ortak olabileceği şeklinde tanımlanan yeni yetkisi de (4 nolu CK, 792/Ş/1) Başkanlığın kurumsal kapasitesini arttırma arzusunun bir yansıması olarak okunabilir. Yapılacak çalışmalara altlık oluşturabilecek herhangi bir “sayısal ve sayısal olmayan veri ve envanter bilgisi”nin yerel yönetimlerce Başkanlıkla paylaşılması da hükme bağlanmıştır (4 nolu CK, 792/Ş/2). Bir diğer önemli detay, Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü‘nün, “mahalli idareler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak”la yetkilendirilmiş olmasıdır (1 nolu CK, 100/1/f).
Müdürlüğün bugün itibariyle Bursa, İzmir ve İstanbul teşkilatları kapatılıp sahip oldukları tüm kaynaklar Başkanlığa devredilmiştir (4 nolu CK, Geçici madde 1/a). Geçişe bu üç ille başlanması kentsel dönüşüm söylemini odağına alacak bu yeni furyanın hedefini açık etmesi bakımından önemlidir. Bu durum Bakan Özhaseki’nin, kentsel dönüşüme ilişkin İstanbul’a özel bir çalışma yürütmeyi düşündükleri beyanıyla da tutarlıdır.
